سفر دل انگیز به روستای صخره ای کندوان آذربایجان

سفر دل انگیز به روستای صخره اي کندوان آذربایجان 

روستای کندوانکه بصورت صخره اي هست این روزها تبدیل به جاذبه گردشگریبرای ایرانیان و خارجی ها شده هست. با هم به این روستا سفر کنیم.بسیاری تصور مي کنند که روستای صخره اي و جذاب کندوان در اطراف تونل مشهور و طویلی با همین نام قرار دارد. در حالیکه سومین روستای شگفت انگیز و صخره اي دنیا در دیار سرسبز و زیبای آذربایجان شرقی واقع شده و یکی از مقصدهای هیجان انگیز روستاگردی شش هزار ساله در ایران هست.

اگر در بهار 1396 قصد دیدار از مناطق کمتر شناخته شده ایران در شمال غربی را داشتید، کندوان سرزمین پر افتخار و دیدنی آذربایجان رابهشما پیشنهاد مي کنیم. روستای کندوان یکی اززیباترینو منحصر به فرد ترین روستاهای تاریخی کشور و تنها روستای زنده صخره‌ اي محسوب مي شود.

این روستا به سبب ویژگی معماری صخره اي و بافت مخصوص آن در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و محبوب تریپ ادوایزری ها شده هست. توده‌ ها و گدازه‌ هاي مذاب آتشفشانی، به وسیله باد، برف و باران در طی هزاران سال متمادی شکل گرفته و به این فرم درآمده اند.

گزارش امروز گردشگری روزیاتو شمارابا ظرفیت هاي تاریخی و گردشگری این روستا آشنا مي کند. این مکان در درگاه هاي گردشگری بسیاری محبوب هست. روستایی با مردمان خونگرم و مهمان نواز که قرن هاست در دل منزل هایي فرو رفته در صخره هاي ماسه اي فشرده روزگار مي گذرانند. کندوان همچون روستای لي لي پوتی ها و دیار سارال کردستانی ها و مازیچال گیلانی ها، نگینی پر رمز و راز هست.

کندوان کجاست؟

کندوان، در دهستان سهند بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده هست؛ جایی که نان هاي سنتی اش همچون نان سمنانی ها، شهرت خاص و عام بوده و عسل این دیار نیز مشتریان بسیاری دارد.

کندوان در دامنه سر سبز سلطان داغی و در هجده کیلومتری جنوب اسکو قرار دارد. این مکان طبیعت بی نظیر اي به خصوص در ایام بهار و تابستان دارد و در روزگاری که تعداد زیادی از نقاط کشور در سه ماهه دوم سال هوای خشک و داغی را تجربه مي کنند، این روستا مقصدی خنک با آب و هوایی مناسب به شمار مي رود.

برایسفربه این روستای شگفت انگیز، باید به سمت تبریز دیار نخستین هاي ایران رفت. شما باید از آنجا به سمت اسکو و دامنه سهند حرکت کنید. سپس در جنوب شرقی تبریز، تابلوی خوش آمد گویی به کندوان را دیدن خواهید کرد.

کوه سهند یکی از ۵ کوه آتشفشانی مهم ایران، در استان آذربایجان شرقی و جنوب روستای کندوان قرار دارد کهبرای علاقه مندان به کوهنوردی حرفه اي، مقصد ارزشمندی به شمار مي رود. شاید همین فعالیت هاي آتشفشانی سبب شده تا چنین مناظر زیبایی ایجاد شوند.منطقه ییلاقی کندوان،‌ همچون کندوی عسل بوده و همانگونه که گفتیم، سوغات شیرینی این دیار شگفت انگیز نیز عسل طبیعی کندوان هست که رنگ هاي مختلفی دارد.

صعود به ارتفاعات

گذر در دیار کندوان، قدری تامل و صبوری مي طلبد. باید آرام آرام از پله هاي شیب دار این روستا بالا رفته و مراقب شیب هاي تند بود. برای کسانی که مشکلات مفصلی دارند، سفر به کندوان پیشنهاد نمی‌شود. در نیمه دوم سال با بارش هاي پاییزی و زمستانی، عبور در این منطقه کاری دشوار محسوب مي شود.

به دلیل آنکه منزل‌هاي مخروطی و کله‌ قندی شکل روی یکدیگر به وجود آمده‌ اند، تقریبا کنار هر منزل مغازه‌ اي وجود دارد که اهالی تولیدات خود همچون انواع میوه‌هاي خشک، عسل، دوشاب، گردو انواع صنایع دستی را به فروش مي رسانند. دیدن مغازه هایي کوچک با لوازم متنوع برای خرید، یکی از دیدنی هاي کندوان ایران به شمار مي رود.

مغاره فروش صنایع دستی در کندوان آذربایجان شرقی.

بعضی از اهالی بخشی از منزل خودرابرای اقامت شبانه به گردشگران اجاره ‌مي‌دهند.

معماری شگفت انگیز روستای 6000 ساله

کندوان معماری روستایی کم نظیری نه تنها در ایران، بلکه در بین روستاهای دنیا دارد. سالانه ده ها هزار گردشگر از سراسر ایران و دنیا برای تماشای این روستا عازم آذربایجان شرقی مي شوند. منزل هاي مخروطی و دوکی شکل، از جمله مهم‌ترین خصوصیات معماری کندوان میباشند.

هر روستایی با نوع و ترکیب معماری خود، بخشی از سبک زندگی و دیدگاه مردمان آن دیار را به عکس مي کشد. کندوان مشابه منحصر به فردی از نحوه استقرار و زندگی جماعت هاي نخست انسانی در دوره هاي بسیار دور بوده هست. گفته شده یکی از دلایلی که معماری روستا به این شکل درآمده، حفاظت مردمان آن روزگار از حمله مغولان بوده هست.

در قرن هفتم هجری، برای در امان ماندن از حمله مغول به مناطق شمالی ایران، مردم به دشت هاي مقابل روستای کندوان فعلی مهاجرت کرده و بعد از گذشت مدت زمانی، به تدریج با حفاری توانسته اند منزل هاي سنگی احداث نمایند که آثار آن تا به امروز باقی مانده هست.

کندوان را مي توان یکی از آثار تاریخی و باستانی زنده ایران و دنیا دانست که غارهای دستکن و منزل هاي کله قندی اش، ایرانگردان بسیاری را شیفته و عاشق معماری آن مي کند.دیدنی هست بدانید که در دل تپه هاي این روستا، صدها آغل، انبار و اتاقک حفاری شده و وجود چشمه آب معدنی در کنار آن نیز عاملی برای توسعه منطقه به شمار مي رود.

معماری صخره‌اي، حاکی از صحنه‌ هاي مبارزه و جدال انسان باطبیعت و به خدمت گرفتن آن هست. در معماری معمولی، مصالح ساختمانی مثل گچ، آهک و خشت، قوام اصلی بنا را به وجود مي آورند، در حالی‌که در معماری صخره‏ اي فضای مورد نظر درون توده سنگ هویدا مي‌ گردد و سنگ کالبدی مستحکم در اطراف این فضا ایجاد مي‌ کند.

ساختار منزل کندوانی ها

ساختار منزل ها و بافت آنها از زیبایی هاي خاصی برخوردار هست که در کمتر نقطه اي از کشور شاهد آن هستیم. مخروط هایي که امروز سکونت گاه اهالی کندوان میباشند، حاصل مخلوط شدن مواد آتشفشانی سهند با گل و لای حاصله از باران سیل‌ آسا بوده و جنس آنها از نوع «اینمبریت» و «لاهار» هست.

مواد مذابی که از دهانه آتشفشان سهند و دیگر آتشفشان ها در طول هزاران سال بیرون جهیده و روی هم انباشته شده، پوسته اي از سنگ توف ایجاد نموده که در شکل گیری این روستای جذاب تاثیر گذار بوده هست.

عوامل طبیعی مثل برف و باد و باران این توده ها را شکل داده اند. با گذشت زمان تکه هاي کم استحکام کران ها فرو ریخته و قسمت هاي مقاوم باقی مانده اند. قسمت ورودی روستا بر اثر باد و باران هاي فراوان صدمه دیده و قسمت انتهای روستا سالم مانده هست، زیرا وجود تپه هاي مرتفع از تخریب کران ها جلوگیري کرده اند.

منزل هاي کندوان در بین مخروط هایي به ارتفاع تقریبی 40 متر ساخته شده اند که درون هر مخروط، منزل هاي دو تا چهار طبقه قرار دارد. منزل هایي سنگی که اهالی به آنها «کران» یا «گیران» مي گویند.مسجد، حمام، مدرسه، هتل و… از ابنیه ساخته شده در دل صخره ها میباشند. شکل مخروطی این ساختمان ها باعث مي شود

که طبقات گوناگون کران ها از داخل به هم راه نداشته باشند و راهیابی به آنها تنها از طریق پلکان سنگی در خارج از بنا امکان‌پذیر هست. اهالی آشپزخانه را به دلیل فضای کم منزل ها بیرون و در دامنه کوه ساخته اند تا دود تنور نیز مزاحم ساکنین آن نشود.

نورگیر این منازل بیشتر در طبقات بالایی قرار دارد و طبقات پایین نور خوبی ندارند. در هر فصلی که به کندوان سفرکنید، تفاوت دما را در بیرون و داخل حس خواهید کرد. هوای داخل کندوهای مسکونی در زمستان گرم و در تابستان خنک هست.

ارتباط طبقات بالایی کران‌ ها با خارج، از طریق پلکان هاي بسیار زیبایی که از بدنه خود کران فراهم سازی گشته صورت مي گیرد. در طبقه همکف معمولا اصطبل قرار گرفته و طبقات دوم و سوم و چهارم بعنوان سکونت‌ گاه بهره گیری مي‌ شود. در بعضی موارد از طبقه چهارم بعنوان انبار نیز بهره گیری مي گردد. آبریزها اکثرا در کنار معابر و در خارج از کران ها و محیط مسکونی قرار داشته و هر چند خانواده به طور مشترک دارای یک آبریز میباشند.

آبریزها معموا دارای چند محل نشیمن و انباره میباشند که این مسئله به شیب زمین بستگی دارد. به دلیل قطر و ضخامت چندان کران‌ ها، ایجاد نورگیر در طبقات پایین کار بسیار مشکلی هست. جنس پنجره‌ ها از چوب بوده و اغلب به شکل شطرنجی و در آنها قطعات کوچک شیشه تعبیه شده هست. گرچه در منزل هاي تاریخی کندوان، اثری از شیشه ها و پنجره هاي رنگی ارسی دیده نمی‌شود.

عکس داخل بعضی از منزل هاي اهالی کندوان که خدماتی به گردشگران ارائه مي کنند.

آثار معماری صخره‌ اي در اغلب نقاط دنیا به چشم مي‌ خورد و در بیشتر آنها اکنون دیگر کسی زندگی نمیکند، اما معماری صخره اي از نوع کندوان تنها در یک منطقه دیگر ایجاد شده و آن دره زیبای گورمه در ترکیه هست. وجود آب معدنی، منزل‌هاي منحصر به فرد، دره‌ هاي سرسبز و خرم، آب و هوای مطبوع و لبنیات و عسل مرغوب کوهستان، تعداد کثیری گردشگر را از نقاط دور و نزدیک به سمت این روستا مي کشاند.

موزه مردم شناسی کندوان

یکی از جذابیت هاي سفر به نقاط گوناگون کشور، دیدار از موزه هاي مردم شناسی هست که تقریبا در تعداد زیادی از مناطق کشور وجود دارد و محفلی برای تماشای فرهنگ ها و سنت ها و سبک زندگی آن دیار به شمار مي رود. در این روستای خوشگل و کوچک نیز موزه مردم شناسی به چشم مي خورد.

این موزه اتاقی صخره اي هست که مي توان در آن با آداب و رسوم و پوشش و سبک زندگی کندوانی ها آشنا شد. گرچه مي توانید از فروشگاه آن نیز صنایع دستی کندوان را خریداری نمایید.

هتل صخره اي کندوان

در کندوان هتلی وجود دارد که در سال 1385 افتتاح شده و برای سکونت هاي چند روزه، گزینه خوبی خواهد بود. این هتل نیز در لیست هتل هاي صخره اي دنیا قرار دارد. بافت اتاق هاي هتل نیز ساختار صخره اي خود را حفظ کرده و تجهیزات خوبی در آنها قرار داده شده هست.

40 کرانه یا اتاق در این هتل وجود دارد که برای ایام بهار و تابستان لحظات فرح بخشی را برای گردشگران کندوان فراهم مي کنند. شما مي توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره “۳۳۲۲۴۹۵۱” با پیش شماره 041 تماس بگیرید.

مسجد کندوان

در این روستا،‌ مسجد کوچکی در دل صخره ها قرار گرفته هست. در بین جشنواره اي از مخروط هاي بزرگ و کوچک، دو مسجد برای عبادت اهالی و گردشگران در دسترس قرار دارند.مسجد بزرگی که در کندوان قرار دارد، در ۴ طبقه بنا شده هست. طبقه نخست آغلی برای حیوانات، طبقه دوم عبادتگاه مسلمانان و طبقه سوم نیز اوضاع مسکونی دارد. در طبقه چهارم نیز انبار مسجد قرار گرفته. به نظر مي رسد که این روزها فقط از طبقه دوم عمارت بهره گیری مي شود.

ورودی مسجد را باید از پرچمی که بر پنجره آن نصب شده تشخیص داد. درب آن نیز چوبی بوده که امروز شکسته شده و در کنار صخره رها شده هست. شما مي توانید از طریق یک پل چوبی «که‌ از طریق‌ یک‌ صخره‌ مسکونی‌ بزرگ‌ به کوچه متصل مي شود» به درب برسید و وارد مسجد شوید.

داخل مسجد به دو قسمت زنانه و مردانه تقسیم شده و برای استحکام سقف، ستونی در وسط فضای مردانه قرار داده اند. نور مسجد از پنجره چوبی کوچکی که رو به جنوب قرار دارد، فراهم سازی مي شود. دیواره هاي مسجد را با گچ سفید کرده اند و دور تا دور آن جای شمع و چراغ و مهر دیده مي شود. در رَف ها نیز محلی برای تهیه چای در نظر گرفته شده هست.

پیشنهاد هاي کندوان گردی

روستای تاریخی کندوان با تولید و ساز هاي جدید، با تهدید جدی رو به رو شده که امیدواریم با همت سازمان میراث فرهنگی و سازمان هاي مردم نهاد حامی محیط زیست، اکوسیستم و معماری منظر و بافت تاریخی این روستا همچنان حفظ و تقویت شود.

گیاهان خشک شده کوهی در مغازه هاي کندوان.

طبق گزارش گردشگران نوروزی روستای کندوان، وجود تیرهای برقی و سیم هاي آویزان نمای نامطلوبی به چهره روستا بخشیده هست که امیدواریم هر چه سریع تر نظمی به آن داده شود.خوشبختانه مغازه ها و منزل هایي که در سال هاي جدید بدون مجوز و به صورت امروزی ساخته شده اند، برچیده شده و هر گونه تغییر و تولید و سازی باید زیر نظر میراث فرهنگی و طبق اصول اسلیمی و سنتی باشد.

 به گزارش پارس ناز سالانه ده ها هزار گردشگر به این روستا مي آیند و قطعا ارائه خدمات اطلاع رسانی چند زبانه مي تواند سفر خوبی را برای گردشگران بین المللی به ارمغان آورد.

لواشک ترشی و ترشی و قیسی و آلو و آلوچه، سوغات کندوان گردی.

اگر عاشق روستا گردی بهاره هستید، اورامان کردستانی ها، درکش خراسان شمالی، چشت خراسان جنوبی، تنگه براق فارس ها، میلان آذربایجانی ها و داماش گیلان را در روزهای باقیمانده از فصل زیبای بهار در نظر داشته باشید. در روزهای آینده سفری به این مناطق جذاب خواهیم داشت.